W dniu 4 lipca 2019 roku uchwalona została ustawa o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469), w wyniku której reformie uległa znaczna część polskiej procedury cywilnej. Ustawa wchodzi w życie 7 listopada 2019 roku. Część nowych regulacji wchodzi jednak w życie już wcześniej. Od 21 sierpnia 2019 roku, a więc już 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy, stosujemy nowe przepisy z zakresu kosztów sądowych w sprawach cywilnych.
Zmiany w procedurze cywilnej
Ustawa zmieniająca składa się z 17 artykułów, wprowadzających zmiany do kodeksu postępowania cywilnego, ustawy o własności lokali, ustawy – prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, ustawy o kosztach komorniczych oraz ustawy o komornikach sądowych. Zmianie ulegnie łącznie ponad trzysta przepisów, przy czym jednostek redakcyjnych zmieni się jeszcze więcej. Najobszerniejsze zmiany zostały wprowadzone do kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Nowe, wyższe koszty sądowe w postępowaniu cywilnym
Od 21 sierpnia 2019 roku stosujemy nowe przepisy z zakresu kosztów sądowych w sprawach cywilnych – opłaty w postępowaniu cywilnym zostały znacząco podwyższone wprowadzoną nowelizacją. Zmianie uległy limity wysokości opłaty stałej – przed nowelizacją opłata stała pobierana w sprawach o prawa niemajątkowe oraz w niektórych sprawach o prawa majątkowe nie mogła być niższa niż 30 zł i wyższa niż 5 000 zł. Od dnia nowelizacji kwota opłaty stałej może wynieść nie więcej niż 10 000 zł. Zmianie uległa również opłata stosunkowa – pobierana w sprawach o prawa majątkowe, która ustalana jest w zależności od wartości przedmiotu sporu – to jest podanej w pozwie kwoty pieniężnej oznaczającej wartość dochodzonych roszczeń. Przed nowelizacją opłata stosunkowa wynosiła 5 % wartości przedmiotu sporu, jednak nie więcej niż 100 000 zł. Obecnie opłata stosunkowa ustalana jest według następujących reguł:
1) przy wartości przedmiotu sporu wynoszącej do 500 zł – w kwocie 30 zł;
2) przy wartości przedmiotu sporu wynoszącej ponad 500 zł do 1500 zł – w kwocie 100 zł;
3) przy wartości przedmiotu sporu wynoszącej ponad 1500 zł do 4000 zł – w kwocie 200 zł;
4) przy wartości przedmiotu sporu wynoszącej ponad 4000 zł do 7500 zł – w kwocie 400 zł;
5) przy wartości przedmiotu sporu wynoszącej ponad 7500 zł do 10 000 zł – w kwocie 500 zł;
6) przy wartości przedmiotu sporu wynoszącej ponad 10 000 zł do 15 000 zł – w kwocie 750 zł;
7) przy wartości przedmiotu sporu wynoszącej ponad 15 000 zł do 20 000 zł – w kwocie 1000 zł,
a w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 20 000 zł opłata stosunkowa wynosi 5 %, jednak jej górny limit został ustalony w kwocie 200 000 zł, a więc o 100 000 zł większej niż przed nowelizacją.
Jakie realne znaczenie mają wprowadzone zmiany? Przed nowelizacją, w sprawie o roszczenie w wysokości 5000 zł opłata wyniosłaby 250 zł. Obecnie opłata od wniesienia pozwu, w którym powód dochodzi zapłaty roszczenia w wysokości 5000 zł wyniesie 400 zł. W sprawie o roszczenie w wysokości 4 milionów złotych (sprawy o roszczenia w podobnej wysokości toczą się np. w sporach z bankami lub sprawach o odszkodowanie) przed nowelizacją opłata wynosiłaby 100 000 zł, natomiast od 21 sierpnia 2019 roku opłata wyniesie 200 000 zł.
Wprowadzono opłatę w wysokości 100 zł od złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, który to wniosek dotychczas można było złożyć bezpłatnie. W przypadku późniejszego wniesienia środka zaskarżenia opłatę tę zalicza się na poczet opłaty od środka zaskarżenia.
Opłata od zażalenia na postanowienie w przedmiocie oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego lub ławnika, skazania na grzywnę, wynagrodzenia i zwrotu kosztów poniesionych przez mediatora, biegłego, tłumacza, kuratora lub uprawnioną osobę trzecią oraz postanowienia w przedmiocie należności świadka wzrosła z kwoty 40 zł do kwoty 100 zł.
Opłata od złożenia wniosku o założenie księgi wieczystej, połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, niezależnie od liczby łączonych nieruchomości, odłączenie nieruchomości lub jej części, sprostowanie treści księgi wieczystej, wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym wzrosła z kwoty 60 zł do kwoty 100 zł.
Zmianie uległy również opłaty w sprawach z zakresu prawa spadkowego:
Opłata od złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, zabezpieczenie spadku, sporządzenie spisu inwentarza, odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku wzrosła z kwoty 50 zł do kwoty 100 zł.
Zmiany w wysokości opłat kancelaryjnych
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami za wydanie na podstawie akt poświadczonych odpisów, wypisów lub wyciągów, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności lub wydanie zaświadczenia pobiera się opłatę kancelaryjną w kwocie 20 zł za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu. Dotychczas opłata kancelaryjna za wydanie odpisów wymienionych dokumentów wynosiła 6 zł za każdą rozpoczętą stronę.
Za wydanie na podstawie akt zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia pobiera się w kwocie 20 zł za każdy wydany informatyczny nośnik danych – a nie jak dotychczas 15 zł za każdy zapis.
Szczegółowy wykaz przepisów, które weszły w życie 21 sierpnia 2019 roku można znaleźć pod adresem: