Jeśli zostałeś wezwany do sądu w charakterze świadka, możesz żądać zwrotu kosztów podróży i zwrotu utraconego zarobku lub dochodu. Sąd może przyznać świadkowi także zaliczkę na koszty podróży i na utrzymanie w miejscu przesłuchania. Prawo do żądania zwrotu wydatków przysługuje osobie wezwanej w charakterze świadka, jeżeli się stawiła, choćby nie została przesłuchana. Co więcej, nawet jeśli świadek nie został wezwany, lecz się stawił i został przesłuchany – przysługuje mu zwrot wydatków. Dodatkowo, jeśli świadek posiada opiekuna, bez obecności którego nie mógłby stawić się na wezwanie sądu, to zwrot kosztów podróży i utraconego zarobku przysługuje również opiekunowi.

I. Zwrot kosztów podróży

Świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży – z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu – w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu.

Zwrot kosztów podróży ma swoją górną granicę – zwrot kosztów przejazdu transportem publicznym nie może być wyższy niż cena biletu określonego środka transportu z uwzględnieniem przysługującej świadkowi ulgi na dany środek transportu, bez względu na to, z jakiego tytułu ulga ta przysługuje. W wypadku podróży własnym samochodem zwrot kosztów przejazdu przysługuje w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu określoną rozporządzeniem – aktualnie dla samochodu osobowego o pojemności skokowej silnika do 900 cm3 jest to 0,89 zł, a o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3 – 1,15 zł.

Świadkowi przysługuje również zwrot kosztów noclegu oraz utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej.

II. Zwrot utraconego zarobku

Świadek może ubiegać się również o zwrot zarobku lub dochodu utraconego z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu.

Jeśli chodzi o sytuację pracownika, przysługuje mu zwrot utraconego dziennego zarobku obliczany w taki sposób, w jaki oblicza się ekwiwalent urlopowy.

W przypadku osób utrzymujących się w inny sposób, należy przyjąć, że przeciętny zarobek lub dochód świadka podaje sądowi świadek, a sąd w razie wątpliwości może żądać od świadka potwierdzenia tych danych odpowiednimi dokumentami.

Aktualnie górną granicą zwrotu jest kwota oscylująca wokół 80 zł.

III. Należyte wykazanie kosztów podróży i wysokości utraconego zarobku

Trzeba pamiętać, by wszystkie wydatki udokumentować rachunkiem imiennym. Paragon, który nie zawiera nazwiska nabywcy, może więc sądowi nie wystarczyć.

Przykładem rachunku uwiarygadniającego poniesione wydatki są bilety imienne komunikacji publicznej lub imienny rachunek z hotelu.

Czasami brak rachunku imiennego nie zamyka drogi do odzyskania wydatków – wtedy, tak jak w przypadku zwrotu wydatków na nocleg, może przysługiwać zwrot ryczałtowy.

IV. Sytuacja pracownika

Pracodawca powinien zwolnić pracownika od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia. Za czas tego zwolnienia pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, a jedynie wystawia zaświadczenie o utraconych zarobkach.

V. Wniosek o zwrot wydatków

O zwrot wydatków i kosztów utraconego dochodu świadek (czy też inna osoba, której zwrot taki przysługuje) musi zawnioskować w terminie 3 dni. We wniosku należy wskazać swój numer rachunku bankowego i sygnaturę akt sprawy, w której uczestniczyło się w charakterze świadka.