Tarcza 3.0 – najważniejsze zmiany

Tarcza 3.0 weszła w życie. Terminy prawa materialnego i procesowego znów biegną!

14 maja 2020 roku Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r. poz. 875, dalej: tarcza 3.0). Na mocy nowej regulacji uchylono przepisy wprowadzające zawieszenie biegu terminów procesowych i sądowych na czas epidemii. W praktyce oznacza to rozpoczęcie lub wznowienie biegu tych terminów. Ustawa także rozszerza katalog spraw pilnych, wprowadza możliwość przeprowadzania zdalnych rozpraw oraz nowy podatek.

Wznowienie biegu terminów

Na mocy przepisów ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (ustawa o COVID-19) zawieszono, na okres stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, bieg większości terminów procesowych, sądowych i materialnoprawnych. Po wejściu w życie tzw. tarczy 3.0 przepisy przewidujące zawieszenie terminów zostały uchylone. Zgodnie z nową ustawą bieg terminów nie rozpoczyna się jednak od razu po jej wejściu w życie, a dopiero po upływie 7 dni od tego momentu, tj. od 23 maja 2020 r.

Możliwość przeprowadzenia „zdalnych” rozpraw

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, rozprawę lub posiedzenie jawne, w sprawach rozpoznawanych według przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.), przeprowadza się na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku i zdalnym udziałem uczestników (art. 15zzs1 ustawy o COVID-19). W sposób zdalny będą również przeprowadzane rozprawy przed sądami administracyjnymi. (art. 15zzs4 ust. 2 ustawy o COVID-19). Przeprowadzenie rozprawy w stacjonarnym trybie możliwe jest, o ile nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w niej uczestniczących. Co więcej, na mocy przepisów przewodniczący otrzymał kompetencję do zarządzenia przeprowadzenia posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, a przeprowadzenie rozprawy mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w niej uczestniczących i nie można przeprowadzić jej na odległość (art. 15zzs1 pkt 2 – w sprawach rozpoznawanych według przepisów k.p.c., art. 15 zzs4 ust. 3 ustawy o COVID-19 – w sprawach rozpoznawanych przez sądy administracyjne).

Zmiany w zakresie świadczenia postojowego i mikropożyczki

Na mocy tarczy 3.0 rozszerzono możliwość ubiegania się o świadczenie postojowe. Po nowelizacji, o świadczenie postojowe mogą ubiegać się osoby, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 kwietnia 2020 r. (dotychczas: przed 1 lutego 2020 r.).

Rozszerzony został także katalog beneficjentów mogących skorzystać z mikropożyczki udzielanej przez starostę. Na mocy nowelizacji, ubiegać się o nią mogą osoby, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 kwietnia 2020 r. (dotychczas: przed 1 marca 2020 r.).

Rozszerzenie grupy przedsiębiorców mogących uzyskać zwolnienie ze składek ZUS

Tarcza 3.0 rozszerza krąg beneficjentów zwolnienia ze składek ZUS o osoby korzystające z tzw. ulgi na start, prowadzące działalność gospodarczą przed 1 kwietnia 2020 r. Przedmiotowe zwolnienie będzie można uzyskać, jeżeli przychód uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek, nie był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce w 2020 r. (w marcu wynosiło ono 5489,21 zł, więc nie może przekroczyć kwoty 15 681 zł). Zwolnienie takie przyznawane jest na okres dwóch miesięcy, tj. za kwiecień i maj 2020 r.

Dodatkowo, tarcza 3.0 wprowadziła możliwość uzyskania zwolnienia z składek ZUS za miesiące kwiecień – maj dla osób, które dotychczas nie mogły zostać zakwalifikowane do tego wsparcia ze względu na zbyt wysoki przychód. Na podstawie tarczy 3.0 wniosek mogą złożyć płatnicy, których przychód w pierwszym miesiącu, za który składany jest wniosek przekroczył 300% przeciętnego wynagrodzenia brutto, ale dochód w tym miesiącu nie był wyższy niż 7 tys. złotych. Osoby te będą korzystały ze zwolnienia za kwiecień i maj nawet gdyby składki zostały już przez nie opłacone.

Ograniczenie kręgu uprawnionych do dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Co prawda na mocy rozporządzeń Rady Ministrów z 14 maja 2020 r. okres pobierania zasiłku opiekuńczego oraz dodatkowego zasiłku opiekuńczego został wydłużony do 14 czerwca 2020 r. jednak z dodatkowego zasiłku opiekuńczego w okresie od 25 maja do 14 czerwca będą mogli skorzystać wyłącznie rodzice i opiekunowie niepełnosprawnych dzieci i osób dorosłych. Na mocy art. 46 tarczy 3.0, od 25 maja 2020 r., zlikwidowana została bowiem możliwość korzystania z dodatkowego zasiłku opiekuńczego przez rodziców zdrowych dzieci do lat 8.

Zmiany w Kodeksie pracy – zwiększenie wysokości kwot wolnych od potrąceń

Jeżeli w następstwie wystąpienia COVID-19 pracownikowi zostało obniżone wynagrodzenie lub członek rodziny pracownika utracił źródło dochodu, kwoty wolne od potrącenia ulegają zwiększeniu o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego pracownik ten ma na utrzymaniu (art. 52 ust. 1 tarczy 3.0).

Członkiem rodziny w rozumieniu tarczy 3.0 (art. 52 ust. 2) jest małżonek albo rodzic wspólnego dziecka, dziecko do 25. roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje mu świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111), albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2017 r. poz. 2092 oraz z 2019 r. poz. 1818).

Wskazać jednak należy, że ustawodawca nie uregulował w przepisach, w jaki sposób i w jakim zakresie pracodawca powinien pozyskać od pracownika informacje uprawniające do skorzystania z podwyższonej kwoty wolnej od potraceń, co może okazać się źródłem problemów w praktyce.

Opłaty od filmowych serwisów streamingowych

Zgodnie z przepisami tarczy 3.0 (art. 16 pkt 2) podmioty dostarczające audiowizualną usługę medialną na żądanie (tj. znane nam platformy jak np. Player) mają obowiązek dokonania wpłaty na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w wysokości 1,5% przychodu uzyskanego z tytułu opłat za dostęp do publicznie udostępnianych treści na żądanie albo przychodu z tytułu emisji przekazów handlowych, jeśli ten przychód byłby w danym kwartale wyższy. Obowiązek ten będzie dotyczył także podmiotów z innych państw członkowskich UE, jednakże będzie on ograniczony do przychodów uzyskiwanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pomimo, że opłata ta nie jest podatkiem w ścisłym tego słowa znaczeniu to będzie ona traktowana jako zobowiązanie podatkowe. W praktyce oznacza to, że m.in. będą naliczane odsetki za zwłokę.