Zbycie udziałów należy do głównych uprawnień wspólnika, z którym powinien się on zapoznać, a sama sprzedaż udziałów jest bardzo częstym zdarzeniem w obrocie gospodarczym.
Należy pamiętać, że czynność sprzedaży udziałów rodzi konsekwencje na płaszczyźnie podatkowej. Mianowicie ze zbyciem udziałów związany jest podatek PIT lub CIT oraz podatek od czynności cywilnoprawnych, o których szerzej poniżej.
1. Podatek dochodowy
W zależności od tego, czy sprzedający jest osobą fizyczną czy osobą prawną nałożony na niego jest odpowiednio podatek PIT lub CIT.
Zgodnie z ustawą o PIT, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia udziałów podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Istotnym jest, żeby cena sprzedaży udziałów nie odbiegała znacznie od ich wartości rynkowej. W innym przypadku, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany ceny lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany ceny lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych będzie ponosił zbywający.
Przychodem jest natomiast kwota, którą otrzymał sprzedający, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Do kosztów sprzedaży zalicza się tylko te koszty, które musiały być poniesione, aby mogło dojść do sprzedaży. Co istotne, przychód powstaje w momencie zawarcia umowy, a nie w momencie otrzymania zapłaty.
Ważnym jest, że opodatkowaniu podlega dochód osiągnięty ze zbycia udziałów, czyli różnica pomiędzy przychodem a kosztem podatkowym, wobec czego istnieje możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania o poniesione przez sprzedającego koszty związane ze sprzedawanymi udziałami, w szczególności będą to koszty związane z ich nabyciem, w tym opłaty notarialne.
2. Podatek od czynności cywilnoprawnych
Kupujący natomiast zobowiązany jest do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Zgodnie z przepisami aktualna stawka tego podatku od umowy sprzedaży udziałów wynosi 1%. Podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa udziałów.
Co ważne, wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
W tym przypadku, organ podatkowy również może skontrolować cenę wpisaną w umowie sprzedaży udziałów. W przypadku stwierdzenia, że wskazana w umowie cena odbiega od faktycznej wartości rynkowej udziałów, kupujący będzie zobowiązany do zapłaty brakującej wysokości podatku PCC oraz odsetek liczonych od dnia, w którym podatek w pełnej wysokości powinien być zapłacony.
Obowiązek zapłaty PCC powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży udziałów, wobec czego kupujący powinien w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy złożyć deklarację PCC -3 oraz wpłacić należny podatek na konto urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce
zamieszkania lub siedziby kupującego, a w przypadku gdy obowiązek zapłaty ciąży solidarnie na kilku nabywcach – właściwy jest urząd skarbowy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę jednego z nabywców.
Powyższe nie ma zastosowania w przypadku zawarcia umowy sprzedaży udziałów w formie aktu notarialnego, ponieważ wtedy obowiązek obliczenia, pobrania i wpłacenia PCC będzie ciążyć na notariuszu.
Podsumowując, ze zbyciem udziałów łączy się szereg czynności, które należy wykonać, a jednym z nich jest zapłata podatków wynikających z tej czynności prawnej. Sprzedający zobowiązany jest do zapłaty podatku dochodowego, podczas gdy kupujący ma obowiązek zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. W celu zminimalizowania ryzyka błędnego przeprowadzenia transakcji zbycia udziałów warto się skonsultować z kancelarią prawną, która specjalizuje się w tego typu czynnościach.
